Oosten Toren - Welkom bij Oosten-Toren

Laatste nieuws

Aanmelden

jan

Nimzo - Capa 2

Gegevens: Geschreven door Hans Koonings

Vandaag ben ik er niet, dus daarom maar weer een Nimzo-Capa analyse. Deze partij is beroemd om het eindspel met ongelijke Lopers.

[Event "Riga exhibition"]   [Site "Riga"]   [Date "1913.12.30"]   [Round "?"]   [White "Nimzowitsch, Aaron"]   [Black "Capablanca, Jose Raul"]   [Result "0-1"]   [ECO "C50"]    {Op 30 december 1913 speelt Capablanca een demonstratiepartij tegen Nimzowitsch. In Riga, de geboorteplaats van Nimzowitsch (zijn vader zat in het publiek). Deze partij gold decennia lang als een schoolvoorbeeld voor het (door Capablanca gewonnen) eindspel met ongelijke Lopers. Capablanca zei zelf: "Zij die willen leren, moeten deze partij goed bestuderen. Het is een van de beste eindspelen die ik ooit heb gespeeld." Capablanca staat tot op de dag van vandaag bekend als een meester in het eindspel. Maar Bobby Fischer geloofde daar niets van. In The Ten Greatest Masters in History (Chessworld, januari-februari 1964), schreef hij: "De glamour boy van de schaakwereld (...) had de volledig onverdiende reputatie (net zoals Petrosian heden ten dage) de beste eindspelspeler ter wereld te zijn. Ik herinner me een partij die Capablanca tegen Vera Menchek speelde, waarin hij drie kolossale blunders maakte in het eindspel (...). Capablanca was een van de grootste schakers, maar niet vanwege zijn eindspel." Ik ben het gedeeltelijk met Fischer eens. Capablanca had de gave om (na inaccuraat spel van zijn tegenstander in het middenspel) in een oogopslag de weg naar winst te zien. Als hij afruilde naar het eindspel was dat om te simplificeren: om daarmee zijn winstkansen uit te christaliseren. Zo ook in deze partij tegen Nimzowitsch. Hij ruilt af naar het eindspel met ongelijke Lopers, omdat hij daarin een winstkans voelt. Maar in de huidige schaakwereld van AI-computers en mega-getrainde elite-grootmeesters is dat te zweverig: daar gaat het om de concrete winst, niet om de gevoelstemperatuur. Misschien had Capablanca in zijn tijd wel gelijk. Gary Kasparov zei het zo: "Er was ook gewoon eigenlijk zo goed als niemand die van hem kon winnen." Capablanca zelf mag de winst dan al op zet 18 hebben voorvoeld, Kasparov (in My Great Predecessors, Part I) ziet deze pas na de tenenkrommende 21e zet van Nimzowitsch. De stelling na deze zet is ook het uitgangspunt van de analyse van Irving Chernev (in Capablanca's Best Chess Endings). Ruben Fine analyseert (in Basic Chess Endings) de partij vanaf zet 30. Maar niettemin: een eindspel om van te watertanden. Fischer zei later: "Ik moet toegeven dat ik een steeds grotere waardering heb voor de partijen van Capablanca, hoewel dit waarschijnlijk een kwestie van leeftijd is. Zoiets als het willen rijden in een Toyota Corolla". In mijn analyse hierna heb ik de euvele moed om ook een aantal openingszetten in deze partij te bektritiseren.} 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Nc3 Nf6 4. Bc4 {Nimzowitsch wijkt hier af van de gangbare openingstheorie in 1913. Capablanca schreef in zijn analyse van deze partij: "De normaalzet 4. Lb5 is sterker. Nimzowitsch moet hier een of ander nieuw idee in gedachten hebben gehad (...)." Tegenwoordig geldt ook 4. d4 als een hoofdvariant.} Bc5 {Een goed alternatief was de thematische "vorktruck" met 4... Pxe4. Bijvoorbeeld:} (4...Nxe4 5. Nxe4 d5 6. Bd3 dxe4 7. Bxe4 Bd6 8. O-O O-O {met gelijkspel.}) 5. d3 d6 6. Bg5 {Misschien 6. Pa4.} Be6  $6 {Met het idee de Witte Loper op g5 op het juiste moment terug te drijven met ...h6 en ...g5, met complicaties en allerlei tactische mogelijkheden, waarmee Capablanca (in zijn eigen woorden) zijn tegenstander hoopte te overklassen. Maar deze zet laat 7. Pd5 toe. Zwart maakt denk ik gelijk met direct 6... h6. Bijvoorbeeld:} (6...h6 7. Bxf6 ({of} 7. Bh4 g5 8. Bg3 Na5 9. a3 Nxc4 10. dxc4 Qe7 {met gelijkspel}) Qxf6 8. Nd5 Qd8 9. c3 Ne7 10. d4 Nxd5 11. exd5 exd4 12. Nxd4 O-O {met gelijkspel.}) 7. Bb5  $6 {Moeilijk om hier een glimlach te onderdrukken. Wit staat goed na 7. Pd5. Bijvoorbeeld:} (7. Nd5 Bxd5 8. Bxd5 h6 9. Bxf6 Qxf6 10. Bxc6+ bxc6 11. c3 d5 12. O-O O-O {met voordeel voor Wit.}) h6 8. Bh4 {Wit kan misschien beter slaan op f6. Bijvoorbeeld:} (8. Bxf6 Qxf6 9. Nd5 Qd8 10. O-O {en Zwart staat wat beter.}) Bb4  $6 {Opnieuw moeilijk om hier een glimlach te onderdrukken. Capablanca verklaart deze zet als volgt: "Ter voorbereiding tegen d3-d4, (voor of na Lxc6), wat de bedoeling leek van de vorige zet van Wit". Dat klopt, maar 8... Lb4 is een onnodige zet. Beter is direct 8... g5. Bijvoorbeeld:} (8...g5 9. Bg3 O-O 10. Bxc6 bxc6 11. a3 Bb6 12. Nd2 Kg7 13. h3 a6 {en Zwart staat wat beter.}) 9. d4  $2 {Lijkt niet goed. Beter is:} (9. O-O g5 10. Bg3 O-O 11. Ne2 Ne7 12. d4 Nxe4 13. c3 Ba5 14. dxe5 dxe5 15. Bxe5 Qxd1 16. Raxd1 f6 17. Bd4 Nd6 18. Ba4 Nef5 19. Bc5 Bb6 20. Ba3 Rfd8 {met gelijkspel.}) Bd7  $6 {Beter lijkt:} (9...g5 10. dxe5 ({of} 10. Nxg5 hxg5 11. Bxg5 Rg8 12. h4 Bd7 {met voordeel voor Zwart}) Nxe4 11. Qd3 Nxc3 12. bxc3 Ba5 13. Bg3 dxe5 14. Bxc6+ bxc6 15. Qe3 Bb6 16. Qxe5 O-O 17. Rd1 Qe7 {Met voordeel voor Zwart.}) 10. O-O Bxc3 {Of direct10... g5, om Wit de mogelijkheid te ontnemen om eerst op f6 te ruilen.} 11. bxc3 {Dit kost na 11... g5 de pion op e4. Een bewust offer denk ik, omdat Nimzowitsch de zet 11... g5 als een ontoelaatbare verzwakkingzag voor Zwart. Wit kon pionverlies uit de weg gaan met 11. Lxf6:} (11. Bxf6 Qxf6 12. bxc3 a6 13. Be2 O-O {en het voordeel voor Zwart blijft zeer beperkt.}) g5 {Capablanca: "Er zat een select gezelschap genodigden rond onze tafel, een van hen de vader van Nimzowitsch, een redelijk goede speler, en ze keken elkaar aan toen ze de gedurfde koers zagen die ik volgde, roekeloos van mijn kant, meenden ze, en gedoemd tot een catastrofe, vooral na mijn volgende zet 12 ... Pxe4, toen ik niet had gerocheerd en mijn koning in het midden van het bord stond."} 12. Bg3 Nxe4 13. Bxc6 {Capablanca: "Niet de beste manier om de aanval voort te zetten, want door stukkenruil kan de Zwarte Koning niet worden onderworpen aan de sterke aanval die nodig is om de pionachterstand en de verminking van de Witte pionnen op de Damevleugel te compenseren. 13. Dd3 was de beste zet om de druk te handhaven."} (13. Qd3 Nxg3 14. fxg3 O-O 15. dxe5 Nxe5 16. Nxe5 Bxb5 17. Qxb5 dxe5 18. Rae1 f6 19. Qxb7 {met gelijkspel.}) Bxc6 14. dxe5 dxe5 {Misschien behoudt Zwart wat voordeel na 14... 0-0:} (14...O-O 15. exd6 cxd6 16. Qd3 Re8 17. Nd4 Rc8 18. Rae1) 15. Bxe5  $6 {Geboden was 15. Pxe5, met gelijkspel. Capablanca deed daar wat laconiek over: "Sommige mensen hebben 15. Pxe5 voorgesteld. Het heeft zijn goede en slechte punten, maar Zwart heeft in elk geval het betere spel in elke variant."} (15. Nxe5 Qxd1 16. Raxd1 Nxc3 17. Rde1 O-O 18. Nxc6 {met gelijkspel.}) Qxd1 16. Raxd1 f6  $1 {Capablanca: "De sleutelzet van mijn manoeuvres in deze variant. Dit was, samen met 17 ... Kf7, mijn bedoeling toen ik 11 ... g5 speelde."} 17. Bd4  $6 {Capablanca: "17. Bxc7 zou de c-lijn openen voor de Zwarte Torens tegen deWitte c-pionnen. Mijn tegenstander moet gedacht hebben dat hij vanwege de Lopers van ongelijke kleur veilig spel had." Ik denk dat Wit dit eindspel sowieso moet kunnen houden, ook na de nogal onnadachtzame tekstzet 17. Ld4. Misschien was 17. Tfe1 beter. Maar slaan op c7 verdient zeker de aandacht. Bijvoorbeeld:} (17. Bxc7 Nxc3 18. Rde1+ Kf7 19. Ba5 Nb5 ({of} 19...Bxf3 20. Bxc3 Bd5 21. Re3 Rhe8 22. a4 b6 23. Rxe8 Rxe8 24. Rd1 Bc6 25. a5 bxa5 26. Rd6 Re6 27. Rxe6 Kxe6 28. Bxa5 Be4 29. c4 Bd3 30. g4 Bxc4 {en de ongelijke Lopers leiden tot remise.}) 20. c4 Nd6 21. Nd2 {en hoewel Zwart goed staat en er nog veel stukken op het bord staan, vormen de Lopers van ongelijke kleur een grote remise-factor. Wit staat in ieder geval beter dan in de partij.}) Kf7 {Zwart staat goed. Capablanca: "Nu is de Zwarte Koning veel nuttiger dan die van Wit." Maar het is, gezien de ongelijke Lopers, nog maar de vraag of dit goed genoeg is voor winst. Ik denk van niet.} 18. Nd2 {De normaalzet. Wit zoekt remise en wil daarom zoveel mogelijk stukken afruilen, om uiteindelijk te belanden in een puur eindspel met alleen Lopers van ongelijke kleur. En Capablanca werkt daar graag aan mee. Hij ziet in dat eindspel kennelijk zijn grootste winstkans.} Rhe8 {Het is interessant te zien hoe Zwart nu blijft ruilen. Hij heeft een rotsvast vertrouwen in de kracht van zijn ongelijke Loper op c6. Capablanca: "Ondanks de ongelijke Lopers aarzelde ik niet om te ruilen. Zij die willen leren, moeten deze partij goed bestuderen. Het is een van de beste eindspelen die ik ooit heb gespeeld, en ik heb heel vaak het genoegen gehad om mijn tegenstander hulde te horen brengen aan de vaardigheid die ik aan de dag legde bij het winnen ervan." Voor wat het waard is, mijn simpele computertje ontwijkt de ruil en speelt hier 18... Pd6. Mijn computertje vertrouwt niet op het pure eindspel met louter ongelijke Lopers. Capablanca wel.} 19. f3 Nxd2 {Capablanca blijft ruilen, om het volledig aan te laten komen op een eindspel met ongelijke Lopers. Voor de hand lag 19... Pd6. Bijvoorbeeld:} (19...Nd6 20. c4 Rad8 21. Bf2 h5 22. c5 Nf5) 20. Rxd2 Rad8 21. g4  $2 {Met deze zet legt Wit de Zwarte pion op f6 vast als een mogelijk doelwit en tegelijkertijd biedt hij weerstand tegen de opmars van de Zwarte pionnen op de Koningsvleugel. Met zijn verzwakte pion op f3 wil hij kennelijk in de aanval door deze op te spelen naar f4. So far so good. Maar kijk nou eens met droge ogen naar deze stelling, kijk wat er voor vreselijks is gebeurd! Doordat de Witte pion op f3 nu niet meer gedekt wordt door een pion op g2, wint de Zwarte Loper op c6 oneindig aan kracht (aktieradius). Hoe haalt Nimzowitsch zich dit in zijn hoofd? En dan lezen we verderop in deze analyse ook nog eens dat hij vanuit deze stelling later, na maandenlang nadenken, nog een remise meende te hebben gevonden (waar Capablanca overigens zonder enig nadenken direct gehakt van maakte). Waarom wil de latere auteur van Mein System niet inzien dat dit zijn verliezende zet was?} ({Remisekansen (dankzij de ongelijke Lopers) bood:} 21. c4 Re6 22. Rd3 b6 23. Rf2 Re1+ 24. Rf1 Re2 25. Rf2 Re1+ 26. Rf1 Re2 27. Rf2 Rde8 28. h3 Re1+ 29. Rf1 R1e2 30. Rf2 R2e7 {en ik denk dat Zwart dit niet kan winnen.}) Bb5  $1 {Het Zwarte plan is nu om op beide vleugels een vrijpion te verkrijgen, waarna de ongelijke Loper van Wit niet in staat is om de promotiedreigingen op beide vleugels te verdedigen.} 22. Rb1 {Met het vertrek van de Witte Toren van de f-lijn, laat Wit direct het idee f3-f4 varen.} ({Nimzowitsch keert op zijn schreden terug, mogelijk omdat hij de volgende variant zag:} 22. Rff2 Re1+ 23. Kg2 b6 {en als Wit zijn plan nu doorzet (de opmars van de f-pion), volgt} 24. f4  $4 Bc6+ 25. Kg3 Rxd4  $1 {met stukwinst, vanwege de matdreiging ...Te3.}) Ba6 23. Rbd1 {Niet 23. Kf2 vanwege 23...c5! met stukwinst:} (23. Kf2 c5 24. Be3 Rxd2+ 25. Bxd2 Re2+ 26. Kg3 Rxd2) Re2  $1 {Capablanca blijft ruilen! Vanwege de (ook op de vorige zet besproken) dreiging ...c7-c5! heeft Wit geen andere keus dan hierop in te gaan. Ook sterk was 23... Le2. Kijk maar:} (23...Be2 24. Re1 Bxf3 25. Rf1 c5  $1 26. Rxf3 cxd4 27. cxd4 Re4 28. h3 Rdxd4 29. Rdf2 Re6 30. Rb3 b6 31. Ra3 a5 32. Rc3 Rdd6 {en Zwart wint.}) 24. Rxe2 Bxe2 25. Re1 Bxf3 {Zwart staat uitstekend,} 26. Rf1 c5  $1 {Capblanca: "De zet die Zwart het voordeel geeft."} 27. Bxf6  $6 {Capablanca: "Na} (27. Rxf3 {volgt} cxd4 28. Rd3 Rc8 {Maar toch lijkt hierna} 29. Rxd4 {meer remisekansen te bieden dan de partijvoortzetting.}) Rd1 {Een zeer bewuste keuze van Capablanca: hij ruilt nu niet! Hij houdt de ongelijke Lopers op het bord. Mijn computertje ruilt wel:} (27...Kxf6 28. Rxf3+ Ke5 29. h4 gxh4 30. Rf5+ Ke4 31. Rxc5 Rd2 {en Wit lijkt kansloos.}) 28. Be5 Rxf1+ 29. Kxf1 Bxg4 {Het is niet te zien waar het hierna definitief misgaat voor Wit. Na iedere zet van Capablanca geeft mijn computertje steeds meer en meer extra voordeel voor Zwart. Capablanca: "Het eindspel is nu geforceerd gewonnen. Enkele maanden na deze partij, toen Nimzowitsch in St. Petersburg was om te spelen in het All-Russian Masters Tournament, vertelde hij me dat hij de partij had bestudeerd en dacht dat hij eindelijk een manier had gevonden om dit eindspel remise te houden. Hoewel ik de partij nooit meer had bekeken, bood ik een weddenschapje aan die hij zou winnen als hij vanuit deze stelling remise zou maken. Het aanbod werd onmiddellijk aanvaard en we gingen zitten. Na een paar zetten zag hij dat zijn idee verkeerd was en gaf hij op."} 30. a4 Ke6 31. Bb8 {Capablanca: "Het lijkt er misschien op dat Wit remise kon maken met 31. Lg7, gevolgd door a4-a5, maar dat is niet het geval, want dan wint 31... h5 32. a5 a6, al duurt de winst dan wel wat langer. Het is nog maar de vraag of deze variant van Capablanca wel wint. Een andere variant wint wel. Kijk maar:} (31. Bg7 h5 32. a5 a6  $6 {en het is niet goed te zien hoe Capablanca dit kan winnen...} ({Wel winnend is:} 32...Bf5 33. Bh6 g4 34. Bf4 Kd5 35. Bb8 a6 36. Bc7 Kc4 37. Bb6 h4 38. Kf2 Bxc2 39. Ke3 Bf5 40. Kf2 Be4 41. Kg1 Kb5 42. Bc7 Ka4 43. Bd8 Bd5 44. Kf2 Bc6 45. Kf1 Kb3 46. Bxh4 Kxc3 47. Ke2 c4 48. Ke3 Kb2 49. Bf6+ c3 50. Kd3 Bb5+ 51. Ke4 Kb3 52. Ke3 Kb4 53. Be5 Kc4 54. Kf2 b6 55. axb6 Bc6 56. Ke1 a5 57. Kd1 a4 58. Bd6 Be4 59. Ke2 Kb3 60. Ke3 Bb7 61. Kd3 Ba6+ 62. Ke4 a3 63. Be5 a2 64. Bf6 a1=Q) 33. Bh6 Kf5 34. c4 Bd1 35. c3 g4 36. Bf8 Ke4 37. Bxc5 Kf3 38. Kg1 Bb3 39. Bd6 Bxc4 40. Be7 Bd5 41. Kf1 Be4 42. Bd8 Bc2 43. Be7 {en Zwart boekt geen progressie.}) a5  $1 {Capablanca boekt progressie met behulp van een diepe tactische wending,} 32. Ke1 {Nimzowitsch ontwijkt een duivelse val. Capablanca: "Wit kan de a-pion niet aanvallen met 32. Lc7, want dan wint 32... b5!"} ({Na} 32. Bc7 {waarmee Wit de pion op a5 wil winnen, volgt een hele diepe probleemachtige Zwart-Begint-en-Wint winst na} b5  $1 33. axb5 a4 34. Kf2 a3 35. b6 Kd7 36. c4 Bf5  $1 ({het is nog maar de vraag of Zwart kan winnen na de zet die Cyrus Lakdawala hier geeft in Capablanca Move by Move:} 36...Kc6 {Bijvoorbeeld:} 37. Ke3 Be6 38. Kd2 ({of} 38. Kd3 a2 39. Be5 Kxb6 40. Kd2 ({een wachtzet werkt niet:} 40. Ba1  $2 h5 {en Zwart wint.}) Kc6 41. Kc1 h5 42. Kb2 Bxc4 43. Bf6 g4 44. Bh4 Kd5 45. Bf2 Ke4 46. Bxc5 Bf7 47. Bf2 Kf3 48. Bg3 Kg2 49. Ka1 Bd5 50. Bd6 h4 51. Kb2 Bc4 52. Ka1 {en Zwart boekt geen progressie.}) a2 39. Be5 Bxc4 40. b7 Kxb7 41. Kc1 Kc6 42. Kb2 Kd5 43. Bg7 h5 44. Bf6 g4 45. Be7 Ke4 46. Bxc5 Kf3 47. c3 Kg2 48. Bd6 Be6 49. Be5 h4 50. Bb8 Bb3 51. Be5 Kf3 52. Bd6 Ke4 53. Bc7 h3 54. Bd6 Bc4 55. Bb8 Kd3 56. Bg3 {en Zwart boekt geen progressie.}) 37. Be5 Kc6 38. Kf3 h5 39. Ke2 Bxc2 40. Kd2 Ba4 41. h3 a2 42. Kc1 Bb3 43. Kd2 Bxc4 {en Zwart wint.}) Kd5 33. Kd2 Bd7 34. Bc7 Kc6 35. Bd8 {Hoe wint Zwart nu een tweede pion? Stap 1. Verdedig de a-pion:} (35. Bxa5 b6 36. Bb4 cxb4 37. cxb4 b5 38. a5 h5 39. Kd3 h4 40. Kd4 g4 41. Ke4 Kd6 42. Kd3 g3 43. hxg3 h3 44. c4 bxc4+ 45. Kxc4 h2 {en Zwart haalt een Dame en wint.}) b6 36. c4 {Stap 2. Haal de Koning uit de weg:} Kb7 37. Kc3 {Stap 3. Sla de pion:} Bxa4 {Zwart staat gewonnen.} 38. Kb2 {Nimzowitsch zit stil terwijl hij wordt geschoren, met de ijdele hoop gericht op de remise-factor van ongelijke Lopers.} Bd7 39. Kb3 Be6 40. Kc3 a4 41. Kd3 Kc6 42. Kc3 g4 43. Bh4 h5 44. Bg3 {Hoe gaat Zwart nu verder? Zijn pionnen op de Koningsvleugel kunnen niet verder oprukken zonder de hulp van zijn Koning. Maar zijn Koning is gebonden aan de verdediging van zijn zwakke pion op b6 en lijkt daarmee gebonden aan de Damevleugel. Het antwoord lijkt simpel: elimineer de zwakte op b6. Kijk maar:} a3 45. Kb3 Bxc4+  $1 {Opnieuw een tactisch motief: de Loper is onkwetsbaar!} 46. Kxa3 {Capablanca geeft de volgende variant als Wit ten onrechte toch de Loper slaat:} (46. Kxc4  $2 a2 47. Be5 h4 48. Kb3 g3 49. hxg3 h3  $1 {en de Witte Loper op e5 is overbelast. Bijvoorbeeld:} 50. Kxa2 ({of} 50. g4 h2 51. Bxh2 a1=Q) h2 51. Kb2 h1=Q) b5 {Einde van de zwakte op b6.} 47. c3 Kd5 48. Bf2 Be2 {Capablanca: "Om ruimte voor de Koning te maken op c4"} 49. Kb3 Bd1+ 50. Kb2 Kc4 51. Kc1 Bf3 {Zwart kon ook een stuk offeren voor drie gezonde pionnen, door met zijn Koning te slaan op c3. Kijk maar:} (51...Kxc3 52. Kxd1 ({Ook onvoldoende is} 52. Bxc5 Bf3 ({of} 52...Bc2 53. Be7 b4 54. Bg5 Kb3 55. Be7 Bf5 56. Kd2 h4 57. Bxh4 Kb2 58. Bf6+ Kb1 59. Be5 b3 60. Bf6 b2 61. Ke3 Kc2 62. Kf4 Bc8 63. Bxb2 Kxb2 64. Ke5 Kc3 65. Kf4 Kd2 66. Ke5 Ke2 67. Kd6 Kf1 68. Kc7 Bf5 69. Kd6 Kg2 70. Ke5 Bc8 71. Kd6 Kxh2 {en Zwart wint.}) 53. Be7 b4 54. Bf6+ Kb3 55. Be7 Ka3 56. Bd6 h4 57. Kb1 Be4+ 58. Ka1 Kb3 59. h3 g3 60. Bc5 g2 61. Be3 Kc2 62. Ka2 Bd5+ 63. Ka1 b3 64. Bc1 b2+ 65. Bxb2 g1=Q+ 66. Bc1 Qxc1# {mat.})) 52. Kd2 b4 53. cxb4 cxb4 54. Bh4 Be4 55. Bf6 Bg6 56. Bh4 b3 57. Bf6 h4 58. Ke3 g3  $1 {Zwart offert een pion om een tweede vrijpion te krijgen.} 59. hxg3 h3  $1 {En Wit heeft geen verdediging meer.} 60. Kf2 Bf5 {Capablanca: "Om de opmars van de enig overgebleven Witte pion tegen te gaan. De Zwarte Koning loopt hierna door om de promotie van zijn b-pion te ondersteunen, waarmee hij de Loper wint, om daarna terug te keren om zijn andere pion geforceerd naar Dame te escorteren, met winst."} 61. g4 Bxg4 62. Kg3 Kd3 63. Kh2 Kc2 64. Kg3 b2 {Wit geeft op. Hij moet zijn Loper geven voor de pion op b2, waarna Zwart de Loper van de juiste kleur overhoudt om zijn h-pion te kunnen promoveren. Kasparov: "Capablanca's positionele inzicht, zijn 'kleine combinaties' en zijn fijne techniek werden essentieel instructiemateriaal voor alle volgende generaties spelers, inclusief natuurlijk toekomstige wereldkampioenen."} 0-1

Reactie toevoegen

dec

Competitie 19/20 periode 2 ronde 3

Gegevens: Geschreven door Hank Hoving

Uitslagen ronde 3

	R. Zijlstra	-	G. Driessen	1-0
	B. Kaizer	-	F. Bergen	0-1
	M. Duijm	-	H. Koonings	0-1
	S. de Vos	-	J. Meulmeester	0-1
trio	D. Bekius	-	B. Franken	1-0
trio	B. Franken	-	R. Eusman	1-0
trio	R. Eusman	-	D. Bekius	1-0

Lees meer: Competitie 19/20 periode 2 ronde 3

dec

Oude verhalen... of 'Vroeger...'

Gegevens: Geschreven door Super User

Het tweede decenium van de 21e eeuw zit er bijna op... dat betekent tevens dat de website van Oosten-Toren in de huidige set-up 10 jaar bestaat (begonnen in 2010...)

Zijn er dan geen gegevens van vóór 2010??? Jazeker... en ik zag zojuist dat ze nog in te zien zijn ook. Wil je weten wat er 'vroeghe' gebeurde... klik dan door op oostentoren.blog

1 reactie

dec

Nimzo - Capa 1

Gegevens: Geschreven door Hans Koonings

Bij gebrek aan een eigen partij nu eens wat anders. Ik ben bezig de partijen van Jose Raul Capablanca te bestuderen. Dit is het eerste duel tussen Capablanca en Aaron Nimzowitsch. Zij speelden 11 keer tegen elkaar: vijf keer won Capablanca, zes keer was het remise. Nimzowitsch heeft een grote invloed gehad op de ontwikkeling van de openingstheorie en de strategie van het schaakspel. Zijn sterkste periode lag tussen de jaren 1925 en 1930. Zijn speelwijze werd destijds omschreven als "hypermodern". Hij schreef het belangrijke schaakboek Mein System (1925) en het vervolg Die Praxis meines Systems (1928). Prominent in zijn "systeem" waren concepten zoals: Overprotectie (van stukken en pionnen die (kunnen) worden aangevallen), Controle van het centrum door stukken in plaats van pionnen, Blokkade (van (gepasseerde) pionnen) en Profylaxis (voorkomen dat de tegenstander goede zetten heeft). Hij was ook een belangrijke exponent van de fianchetto-ontwikkeling van de Loper.

[Event "San Sebastian"] [Site "San Sebastian"] [Date "1911.03.03"] [Round "8"] [White "Nimzowitsch, Aaron"] [Black "Capablanca, Jose Raul"] [Result "0-1"] [ECO "C00"] [Annotator "Hans Koonings"] [PlyCount "66"] [EventDate "1911.02.20"] [EventType "tourn"] [EventRounds "14"] [EventCountry "ESP"]  {Aaron Nimzowitsch met Wit tegen Jose Raul Capablanca. San Sebastian 1911. De messen waren geslepen. Een elite toernooi, georganiseerd door Jacques Mieses. Nooit eerder was er een zo’n sterk bezet schaaktoernooi. De fine fleur van de schaakwereld kruiste hier de degens met elkaar. Alleen wereldkampioen Lasker was er niet bij. Daarom kreeg de 23-jarige Capablanca een "wildcard" voor zijn eerste grote toernooi (mede op aanbeveling van Frank Marshall, die kort hiervoor het onderspit delfde in een match tegen Capablanca). Door de afwezigheid van Lasker was San Sebastian 1911 een soort "Kandidatentoernooi": de winnaar was de natuurlijke uitdager van de afwezige wereldkampioen. De schaakwereld stond op scherp. Twee elite spelers protesteerden tegen de deelname van Capablanca: Bernstein en Nimzowitsch. Zij achtten het niet op zijn plaats dat een speler die nog nooit succesvol was in een groot toernooi, zomaar mocht meedoen aan het meest prestieuze schaaktoernooi aller tijden. En er speelde nog iets. Aan de vooravond van het toernooi ergerde Nimzowitsch zich, tijdens een blitz partij tegen een andere elite speler, aan het commentaar van Capablanca. Hij vond dat een speler die nog niets gepresteerd had zich er niet mee moest bemoeien. Capablanca daagde daarop Nimzowitsch en alle andere aanwezigen uit blitz tegen hem te spelen en sloot de weddenschap af dat hij alle potjes zou winnen (wat ook gebeurde: tot aan het eind van zijn leven was Capablanca ongenaakbaar in snelschaak). De messen waren dus vlijmscherp geslepen. Capablanca won het elite toernooi, mede dankzij winst tegen zowel Bernstein als Nimzowitsch. En dan de partij zelf. Capablanca koos voor de Franse verdediging tegen 1. e4. En Nimzowitsch, die meer dan tien jaar later zijn (tot op heden) befaamde boek "Mein System" zou publiceren, reageerde nogal onorthodox met 2. d3 en later Le2. Capablanca kreeg ruimtevoordeel en hield dat vast na de zogenaamd bevrijdende zet d3-d4 van Nimzowitsch, waarop de laatste besloot een stuk te offeren voor twee pionnen en aanvalskansen. Uiteindelijk won de toekomstige wereldkampioen Capablanca door met een magistraal slotakkoord een onpareerbaar mat op het bord te toveren.} 1. e4 e6 2. d3 {Verrassend, maar zonder meer speelbaar. Veel later soms ook de zet van Bobby Fischer.} d5 3. Nd2 c5 4. Ngf3 Nc6 5. Be2 {Een in de ogen van de latere theorie een wat merkwaardige zet. Fischer won ooit schitterende aanvalspartijen (onder meer tegen Paul Keres, die in de jaren dertig van de twintigste eeuw ook tegen Capablanca speelde - in de tijd dat Botwinnik zich aandiende als toekomstig wereldkampioen) met de opstelling die bereikt wordt na 5. g3 en 6. Lg2. We noemen dat tegenwoordig het Koning’s Indisch in de voorhand, of, in het Engels, de King’s Indian Attack. In 1911 bestond er natuurlijk nog geen Koning’s Indisch, dus laat staan een Koning’s Indisch in de voorhand. De vraag is dan wat Nimzowitsch beoogde met 2. d3 tegen het Frans. Normaal heeft Zwart in het Frans na 1... e6 een probleem met de ontwikkeling van zijn Witveldige Loper. Nu heeft Wit dat probleem ook, terwijl Zwart (in ieder geval voorlopig) een indrukwekkend ruimtevoordeel heeft, met pionnen op d5 en c5. Het blijkt de bedoeling van Nimzowitsch om na een later Tfe1 de Loper terug te spelen naar f1 (waar de Loper de rochadestelling verdedigt) en dan met d3-d4 het centrum te bevechten en tegelijkertijd zijn Loper op f1 weer vrij te spelen.} Bd6 {Meer voor de hand lag 5... Pf6, maar Zwart wil zijn Paard naar e7 ontwikkelen en t.z.t. voortzetten met ...f5. De rechtvaardiging hiervoor is dat de Witte Loper op e2 een snel e4-e5 van Wit in de weg staat, omdat deze opmars niet direct gesteund kan worden door Tf1-e1 en Dd1-e2. Na een later ...f5 kan Zwart zijn Toren eventueel via f6 naar h6 ontwikkelen.} 6. O-O Qc7 {Zwart vergroot de druk tegen h2.} 7. Re1 {Nu zien we goed dat de Loper op e2 in de weg staat.} Nge7 {Nog steeds lag 7... Pf6 meer voor de hand, met meer grip op het centrum. We zullen hierna zien hoe Wit kan profiteren.} 8. c3 O-O 9. a3 {Wit kon hier loskomen met direct 9. d4. Zwart heeft daarna niet 9... c4, omdat zijn Loper op d6 dan verloren gaat na 10. e5.} (9. d4 cxd4 (9...c4 10. e5) 10. cxd4 dxe4 11. Nxe4 {en Wit heeft weer ruimte om te ademen. Maar het lijkt erop dat beide spelers de Witte isolani op d4 als een zwakte voor Wit hebben ingeschat.}) f5 10. Bf1 {Nimzowitsch was gecharmeerd van dit idee om zijn rochadestelling van onderaf te verdedigen met een Loper.} Bd7 11. exd5 exd5 12. b4 {Misschien 12. d4. Bijvoorbeeld:} (12. d4 c4 13. b3 b5 14. a4 a6 15. Ba3) Rae8 {Wat moeten we nou van deze stelling vinden? Een hedendaagse schaakmeester zal niet zien dat hier de destijdse wereld-elite de degens kruist. Het lijkt er meer op dat twee 1400-1600 patzers erop los knoeien. Natuurlijk heeft onze hedendaagse meester liever Zwart. Wit heeft namelijk een enorm ruimtegebrek. De ‘elkaar dekkende’ Witte Paarden staan elkaar vooral in de weg. Het Paard op d2 blokkeert de Loper op c1, waardoor de Toren op a1 niet in het spel komt. Zwart staat dankzij zijn ruimtewinst (en zijn meer gestroomlijnde ontwikkeling) echt heel veel beter, maar ook hij heeft last van ‘elkaar dekkende Paarden’ die elkaar in de weg staan. De pion op f5 staat niet alleen het Paard op e7 in de weg, maar ook de Loper op d7. Beide partijen hebben dus zeer slechte Paarden en minimaal 1 moeizame Loper. Het enige voordeel van de Zwarte pion op f5 is dat zijn Toren via f6 kan ontwikkelen, bijvoorbeeld naar h6.} 13. Bb2 b6 14. d4 c4  $1 {Zwart houdt de ruimte voor de miserabele stukken van Wit hermetisch gesloten} 15. Nxc4  $6 {Niet goed. Wit zoekt een opening en offert zijn Paard voor twee pionnen, zodat hij zichzelf kan bevrijden van de verpletterende opmars van Zwart, en zijn Loper met tempo op de a2-g8 diagonaal kan zetten, om een vage aanval te initiëren. Beter lijken echter normaalzetten als 15. h3, 15. a3 of 15. b4, waarna Wit niet hoeft te verliezen.} dxc4 16. Bxc4+ Kh8 17. Ng5 {Het Paard laat h2 in de steek} Bxh2+ {Capablanca gaat de uitdaging aan en hapt toe. Ook heel sterk is 17. Pd8. Bijvoorbeeld:} (17...Nd8 18. Qh5 h6 19. Ba2 Ng8 20. c4 Nf6 21. Qh4 Ne6 22. Nxe6 Rxe6 23. c5 Rxe1+ 24. Rxe1 Re8 25. Rxe8+ Bxe8 26. f3 bxc5 27. dxc5 Be5) 18. Kh1 Bf4 ({Of} 18...h6 19. Nf7+ Kh7 20. g3 Bxg3 {dit weerlegt de combinatie.}) 19. Nf7+ Rxf7 ({Niet} 19...Kg8  $2 {vanwege} 20. Qh5 g6 21. Ng5+ Kg7 22. Qxh7+ Kf6 23. Nh3 Bd6  $14 {en Wit staat beter.}) 20. Bxf7 Rf8 21. Bh5 {Misschien 21. Lb3.} Ng8 {Misschien} (21...Rf6 22. Kg1 Rh6 23. c4 Ng8 24. Qe2 Bh2+ 25. Kf1 Bd6 26. d5 Nce7) 22. c4 {Wit wil de lange diagonaal openen en heeft nu weer gelijkspel.} Qd8 {dreigt 23... Dh4+} 23. Qf3  $6 {Dit verliest een pion. Dat had voorkomen kunnen worden met 23. g3.} Qh4+ 24. Qh3 ({Gedwongen. Het gaat mis voor Wit na:} 24. Kg1 Qh2+ 25. Kf1 Nf6  $1 {Bijvoorbeeld:} 26. d5 Ne5 27. Bxe5 Bxe5 28. Rxe5 Qh1+ 29. Ke2 Qxa1) Qxf2 25. Re2 Qg3 26. Qxg3 Bxg3 {Materieel staat het bijna gelijk, maar de Witte Koning staat veel meer blootgesteld.} 27. c5 $6 {Beter is 27. d5.} Nce7 28. Bf3 Bb5 29. Rc2 Nf6 30. a4 Bd3 31. Rcc1 Ne4 32. b5 $2 {Over en uit voor Wit, er volgt gedwongen mat.} ({Beter was} 32. cxb6 axb6 33. d5 Nxd5 $19 {Nog steeds verloren voor Wit, maar met vechtkansen.}) Rf6 33. Bxe4 (33. Rf1 Rh6+ 34. Kg1 Bh2+ 35. Kh1 Ng3#) Bf2 {Wit geeft op. Hij gaat mat:} (33...Bf2 34. Bxf5 Nxf5 35. g3 Be4+ 36. Kh2 Rh6#) 0-1

Reactie toevoegen

dec

Marcel - Hans

Gegevens: Geschreven door Hans Koonings

[Event "Interne competitie"]   [Site "Diemen"]   [Date "2019.12.12"]   [Round "2.3"]   [White "Marcel Duijm"]   [Black "Hans Koonings"]   [Result "0-1"]   [Opening "Benoni verdediging"]   [BlackElo "1690"]   [ECO "A56"]   [WhiteElo "1550"]    {Vanavond voor de zesde keer tegen Marcel Duijm en voor de zesde keer gewonnen. Dit keer ging het, na een min of meer gelijkopgaand begin, van een leien dakje. Dat is niet het normaalbeeld van onze onderlinge partijen. Behalve dan in onze enige partij waarin ik Wit had, maar toen was Marcel meer bezig met voetbal kijken op zijn smartphone dan met schaken. In het merendeel van mijn Zwartpartijen heeft Marcel ofwel zwaar gewonnen gestaan (in onze eerste partij) ofwel zich vanuit een verloren positie steeds listig teruggevochten naar een zekere remise (die hij dan weer uit handen gaf). Er was maar 1 partij waarin ik Zwart had die voor mij ook van een leien dakje ging. Daarin debuteerde ik met het Wolga gambiet, dat hij toen eerst aannam en daarna teruggaf. Inmiddels heb ik vele Wolga’s gespeeld (en ook allemaal geanalyseerd hier op de website van Oosten-Toren). Voorafgaande aan onze partij zei Marcel: “zo, dat wordt dus het Wolga gambiet vanavond”, waarop ik zei: “dat ga jij niet toelaten, denk ik”. Dat klopte ook. Tot mijn verbazing leek hij er aanvankelijk toch op in te gaan, maar dat was een schijnbeweging. Op zet 3 switchte hij naar een Benoni variant waarin hij het voordeel van de beginzet meteen kwijt was, maar verder leek er geen vuiltje aan de lucht. Totdat Marcel wat begon te rommelen met zijn ontwikkeling. Daarna werd het wat lastig om een goed veld voor zijn Dame te vinden en zijn Torens te verbinden. Na drie Damezetten op rij raakte hij in moeilijkheden. Maar Marcel is Marcel, dus hij zocht naarstig naar listige valletjes, waarmee hij overeind kon blijven. Uiteindelijk schoot hij daarmee in eigen voet. Na 23 zetten gaf hij op. Ik denk dat hij mij in onze volgende partij zomaar eens vreselijk gaat vernietigen. En dan hopelijk zijn hand weer ergens overspeelt.} 1. d4 Nf6 2. c4 {Gaat Wit dan toch in op het Wolga gambiet?} c5 3. dxc5 {Nee, het was een schijnbeweging. Wit maakt er een Benoni van, maar met een variant die nogal makkelijk is voor Zwart. Het zou een Wolga worden na 3. d5 b5.} e6 {De simpelste reactie: Zwart gaat zijn pion terughalen met 4... Lxc5.} 4. Nf3 {Marcel overwoog nog heel even 4. b4, maar dan kom ik in het voordeel na 4... a5.} Bxc5 5. e3 O-O 6. Be2 {Of 6. a3.} Nc6  {Misschien wat onnauwkeurig, want Wit heeft nu het vervelende 7. a3, zoals we op de volgende zet zullen zien. Simpeler is hier daarom direct 6... d5, met gelijkspel.} 7. O-O {Laten we eens kijken naar de complicaties na 7. a3:} (7. a3 a5 (7...d5 8. b4 Be7 9. O-O (9. b5 Na5 10. cxd5 Nxd5) dxc4 10. Bxc4 Qxd1 11. Rxd1 a6 12. Bb2 Bd7 13. Nc3 Rfd8) 8. Nc3 d5 9. O-O (9. cxd5 exd5 10. O-O Be6 11. Qa4 Qe7 12. Rd1 Rfd8 13. Nd4 Bd7 14. Qc2 Rac8 15. Qd3) dxc4 10. Qc2 b6 11. Rd1 Qc7 12. Nb5 Qe7 13. Bd2 Bb7 14. Qxc4 Rfd8) b6 {Opnieuw is direct 7... d5 simpeler, opnieuw omdat Wit hier nu weer 8. a3 heeft.} 8. b3 {Misschien 8. a3:} (8. a3 a5 9. Nc3 Bb7 10. h3 Qe7 11. b3 d6 12. Na4 Ne4 13. Qc2 f5 14. Bb2 e5 15. Kh2) Bb7 {Beter eerst 8... d5. Of misschien zelfs 8... Pe4. Laten we naar beide zetten eens kijken:} (8...d5 9. Bb2 ({tot de partijstelling leidt:} 9. cxd5 Nxd5 10. Bb2 Bb7) Bb7 10. Nc3 dxc4 11. Qxd8 Rfxd8 12. Bxc4 Rac8 13. Rfd1 Bf8 {met gelijkspel.}) (8...Ne4 9. Bb2 Bb7 10. a3 a5 11. Nbd2 f5 {met een complexe stelling.}) 9. Bb2 {Beter 9. Pc3, gericht tegen ...d5.} d5 10. cxd5 Nxd5 11. Nc3  $6 {Te laat, nu is dze zet niet goed. Beter is 11. Pbd2:} (11. Nbd2 Nce7 12. Bc4 Nf5 {met een compleze stelling.}) Nxc3  $1 12. Bxc3 {Deze Loper staat nu ongedekt op de open c-lijn. Wit kon natuurlijk niet eerst de Dames ruilen, want dan sla ik met schaak op e2:} (12. Qxd8 Nxe2+ 13. Kh1 Rfxd8 14. Rfe1 Ba6 {en Zwart heeft twee stukken gewonnen.}) Qe7  {Zwart wacht even met ...Tc8 en verbindt eerst zijn Torens. De Zwarte Dame staat uitstekend op e7, terwijl de Witte geen fijne velden heeft om hetzelfde te doen.} 13. Qc2 {Misschien kon de Witte Dame beter naar c1.} Rac8 14. Qb2  $6 {Beter is 14. Tfd1. Maar de Witte Dame voelde zich wat onveilig op de open c-lijn tegenover de Zwarte Toren en maakt zich uit de voeten. Marcel zag echter mijn volgende zetten over het hoofd.} Ba3  {Dwingt de Witte Dame min of meer naar b1.} 15. Qb1 {Wit heeft niets beters:} (15. Qc2 Nb4 16. Bxb4 Bxb4 17. Qb1 (17. Qd1 Rfd8 18. Qb1 (18. Nd4 e5 19. Bg4 exd4 20. Bxc8 dxe3 21. Qxd8+ (21. Qb1 Rxc8 22. a3 Bc3 23. Ra2 e2) (21. Qe2 Bc5 22. fxe3 Rxc8 23. Rae1 Rc6 24. Rf5 Rg6) Qxd8 22. Bxb7 e2) Bc3) Bc3) Nb4  $1 16. Bc4  $2 {Marcel staat onder druk en zoekt complicaties op. Maar dit verliest. Beter was 16. Lxb4:} (16. Bxb4 Bxb4 {dreigt een kwaliteit te winnen met 17... Lc3} 17. a4 Bc3 18. Ra2 Rfd8 19. Rd1 {en Wit kan blijven vechten.}) b5 {Of 16... Lxf3, maardie zet wou ik achter de hand houden.} 17. Bxb4 Bxb4 {Met kwaliteitswinst na 18... Lc3. Marcel rekende op 17... Dxb4, waarna hij wou compliceren met 18. Pg5. Bijvoorbeeld:} (17...Qxb4 18. Ng5 {dreigt mat op h7} g6 19. Nxe6  $4 {maar mijn computertje maakt hier gehakt van:} bxc4 20. Nxf8 c3 21. Qc2 Be4 22. Qe2 Qxf8 23. f3 Bb7 24. Qc2 Qc5 25. Kf2 Qe5 26. Rfe1 Bd6 27. Rh1 Re8 28. Rae1 Bc5 29. Qd3 Bb6 30. Rhf1 Rd8 31. Qc4 Rd2+ 32. Kg1 c2) 18. a3 Bc3 19. Bxb5  $4 {Dit kost een volle Toren in plaats van een kwaliteit.} Bxa1 20. Qxa1 Bxf3 21. gxf3 (21. Ba6 Qg5) Qg5+ 22. Kh1 Qxb5 {Dezecombinatie had Marcel een paar zetten geleden wel gezien, maar was hij weer uit het oog verloren. Wit staat nu een volle Toren achter.} 23. Rg1 {Marcel ziet nog een kans.} f6 {Wit geeft op.} 0-1

2 reacties

dec

Competitie 19/20 periode 2 ronde 2

Gegevens: Geschreven door Hank Hoving

Uitslagen ronde 2

B. Manuri	-	R. Zijlstra	0-1
W. Moene	-	D. Lont	1-0
G. Driessen	-	M. Duijm	1-0
R. Eusman	-	P. vd Merwe	0-1
J. Meulmeester	-	F. vd Fluit	0-1
D. Houtman	-	S. de Vos	1-0
J. Tromp	-	W. Leene	0-1
H. v Doggenaar	-	D. Bekius	1-0

Lees meer: Competitie 19/20 periode 2 ronde 2

dec

Hans - René

Gegevens: Geschreven door Hans Koonings

[Event "Kattenburger Open 2019-2020"]   [Site "Amsterdam"]   [Date "2019.12.08"]   [Round "3"]   [White "Hans Koonings"]   [Black "René Pijlman"]   [Result "1/2-1/2"]   [Opening "Pirc, Ufimtsev-Pytel variant"]   [BlackElo "1907"]   [ECO "B07"]   [WhiteElo "1690"]    {Zondag met Wit remise gespeeld op Kattenburger Open (het prachtige toernooi van de Raadsheer), tegen een tegenstander met een rating van 1907, meer dan 200 hoger dan ik: René Pijlman. Ik kende hem al van Best of the West (het prachtige toernooi van schaakvereniging Amsterdam West), waarin ik twee jaar geleden in de A-groep met 3.5 uit 7 eindigde. Mijn rating was toen eigenlijk te laag voor de A-groep (ik zat net onder de 1600 grens), maar toernooileider (en arbiter) René Pijlman honoreerde mijn verzoek om toch op het hoogste niveau te mogen deelnemen. In de partij is hij duidelijk de sterkere speler. Maar hij speelt me niet van het bord. Hij overheerst in de subtiele details. Maar juist in de laatste 20 zetten, waarin ik a tempo moest spelen (tijdnood), liet zijn superieure inzicht hem een paar maal drastisch in de steek en sleepte ik er remise uit. Overigens, de zondag op Kattenburg opende in een vreselijke mineur. Toernooileider Gerie Opgenhaffen vroeg om een moment van stilte voor zijn op 5 december te vroeg overleden vriend Theo Breidenbach, erelid en ex-voorzitter van de Raadsheer. De stilte was zeer emotioneel. Iedereen ging staan en de tranen sprongen in de ogen. Ik zat ooit samen met Theo en Gerie in het bestuur van de Raadsheer. Dit doet pijn. Gerie, bedankt voor je mooie woorden. Heel veel sterkte.} 1. e4 d6 {De Pirc. Verrassend. Ik had op Internet wat partijen van mijn tegenstander gevonden. Hij speelde na 1. e4 altijd Siciliaans met 1... c5. Daarna koos hij altijd voor een egelopstelling (Hedgehock) met alleen pionnen op zijn tweede en derde rij. Met het sterke idee daarna een pionbreek voor te bereiden met ...b5, ...d5 of ... e5. Ik had me daar dan ook uitstekend op voorbereid.} 2. d4 Nf6 3. Nc3 c6 {De Ufimtsev-Pytel variant van de Pirc, ook bekend als het Pribyl Systeem of de Tsjechische verdeging. Vanaf nu ben ik op onbekend terrein, uit mijn openingsboek en op mezelf aangewezen. Zwart kiest opnieuw een egelopstelling (Hedgehock), nu met de uitbraak ...e5 (en ook ...b5) als doel. De vraag is of dat goed genoeg is.} 4. f4 {De meestgespeelde zet. Wit laat ...e5 niet zomaar toe en dreigt zelf ook met e5-e5.} Qa5 {De hoofdvariant en de rechtvaardiging van 3... c6: Zwart dreigt nu 5... Pxe4.} 5. Bd3 {De meestgespeelde zet. In de na-analyse gaf mijn tegenstander aan dat dit een goede ontwikkelingszet is. Ik overwoog ook 5. Ld2 (waarna de Zwarte Dame moet wijken), maar vond dat d2 uiteindelijk niet het ideale veld was voor mijn zwartveldige Loper. De vraag die ik me nu (achteraf) stel is of d3 wel het ideale veld is voor mijn witveldige Loper. Het punt is dat deze Loper (na natuurlijk eerst ...Pbd7) weggeruild wordt na een later ...e5, ...exd4 en ...Pc5 (zoals ook gebeurde in de partij). Toch is d3 wel een fijn veld voor mijn Loper, omdat deze na (een onvermijdelijk?) e4-e5 zeer aanvallend gericht is op h7. Het was dus zaak om op het juiste moment (zeer vroeg) e4-e5 te spelen. In de partij speel ik deze zet te laat. Ik ben er niet van overtuigd dat dit het beste moment was voor e4-e5. Ik geef nu een voortzetting met zowel 5. Ld2 als 5. e5:} (5. Bd2 e5 6. fxe5 dxe5 7. Nf3 exd4 8. Nd5 Qd8 9. Nxf6+ Qxf6 10. Bc4 Bg4 11. O-O Nd7 12. Qe1 Qe7 13. Nxd4 {en Wit gaat de strijd aan met een isolani op e4, met alle stukken nog op het bord.}) (5. e5 Ne4 6. Qf3 Nxc3 7. Bd2 Bf5 8. Bd3 Bxd3 9. cxd3 e6 10. bxc3 Qd5 11. a4 dxe5 12. fxe5 Qxf3 13. Nxf3 Be7 14. a5 Nd7 15. Kf2 {en ik heb liever Wit.}) Nbd7  $6 {De meest gespeelde zet is hier 5... e5. De tekstzet 5... Pbd7 is zeer tweesnijdend. Enerzijds omdat hierna 6... e5 nog veel sterker uitpakt, omdat het Zwarte Paard op d7 daarna altijd op c5 zal belanden (en daarna de Witte Loper op d3 wegruilt). Maar anderzijds omdat Zwart nu 6. e5 toestaat, waarna de Zwarte egelsopstelling gesloopt dreigt te worden. Hier geef ik een soort kritische variant van deze opening (met 5...e5) die ik ergens op Internet heb opgedoken:} (5...e5 6. Nf3 Bg4 7. Be3 Nbd7 8. O-O Be7 9. h3 ({de feitelijke variant die ik op Internet opdook gaat als volgt verder:} 9. Qe1 Bxf3 10. Rxf3 Ng4 11. Bd2 Qb6 12. Ne2 exd4 13. Ba5 Qxb2 14. Rb1 Qxa2 15. Nxd4 O-O {en Wit staat gewonnen.}) Bxf3 10. Qxf3 O-O 11. Ne2 {met een goede stelling voor Wit.}) 6. Nf3  {Er is op zich niets mis met deze natuurlijke ontwikkelingszet. Maar ik laat 6... e5 toe (en daarmee natuurlijk ook een onvermijdelijk later ... Pc5). De meest principiële (en waarschijnlijk beste) zet voor Wit was daarom nu 6. e5. Laten we daar maar eens naar kijken:} (6. e5  $1 Nd5 7. Bd2 Nxc3 8. Bxc3 Qc7 9. Nf3 {en Zwart heeft het best moeilijk.}) e5  $1 {Een uitstekende zet. Maar dat betekent niet dat Wit nu niet goed staat. Het grappige is dat mijn computertje (een ingebakken Stokvisje in mijn Chess Studio appje op mijn iPad, waarmee ik deze pgn-bestanden bak) als hij  Zwart heeft en 6... e5 wil spelen, 0.7 in het voordeel van Wit geeft, maar als hij direct daarna Wit heeft 1.2 in het voordeel van Wit geeft. Kennelijk is mijn computertje zo geprogrammeerd dat hij wat optimistischer is als hijzelf aan zet is.} 7. Bd2 {De boekzet is hier 7. 0-0. Maar met de tekstzet 7. Ld2 wil ik een tempo winnen op de Zwarte Dame. Ik dreig in mijn ogen hierna 8. Pd5 Dd8 9. Pxf6, waarna mijn Loper op d3 niet meer wordt weggeruild door een Zwart Paard. Beter lijkt inderdaad korte rochade, omdat mijn zwartveldige Loper niet ideaal staat op d2. De tempowinst tegen de Zwarte Dame is dus een schijntempo, omdat mijn Loper liever naar e3 ging. Laten we eens kijken:} (7. O-O Be7 8. Kh1 ({of} 8. Be3 O-O 9. h3 Re8 10. Qd2 exd4 11. Bxd4 Bd8 12. g4 {met tweesnijdend spel.}) O-O 9. Qe1 Qc7 10. Be3 b5 11. Rd1 {en Wit heeft "normaal" ontwikkeld en kan een aanval voorbereiden tegen de Zwarte Koningspositie. Maar ook Zwart staat prima.}) Qb6  {Zwart valt nu de Witte pionnen op zowel b2 als d4 aan. Maar Wit kan dit zoals we zullen zien negeren met de ontwikkelingszer 8. De2! Beter lijkt daarom 7... Dc7, met een extra verdediging van de Zwarte pion op e5.} 8. Na4  {Niet de beste zet. Mijn redenering was: ik val de Dame aan en hef daarmme de druk op tegen mijn pionnen op b2 (nu gedekt door mijn Paard) en d4. Weliswaar verdrijf ik de Zwarte Dame naar een uitstekend veld (c7) en staat mijn Paard nu wat buitenspel aan de rand van het bord, maar houdt daar voorlopig wel het Zwarte Paard weg van c5 (al kan Zwart het Witte Paard op a4 snel verdrijven met de thematische uitbraak ...b5, waarna hij denk ik alles uit de opening heeft verkregen wat zijn hartje begeert). Wit staat echter zeker niet slecht na de tekstzet 8. Pa4. Maar veel sterker lijkt het (bij de vorige zet genoemde) 8. De2. Laten we daar eens naar kijken:} (8. Qe2 Qc7 (8...Qxb2 9. Rb1 Qa3 10. O-O exd4 11. e5 dxc3 12. Rb3 Qc5+ 13. Be3 dxe5 14. Bxc5 Bxc5+ 15. Kh1 e4 16. Bxe4 O-O 17. Bf5 Re8 18. Qc4 {met goede winstkansen voor Wit.}) (8...exd4 9. Na4 Qc7 10. e5 dxe5 11. fxe5 Nd5 12. O-O Nc5 13. Nxc5 Bxc5 14. Ng5 Be6 15. Nxe6 fxe6 16. Qh5+ {met voordeel voor Wit.}) 9. O-O-O Be7 10. g4 O-O 11. g5 {en Wit staat niet gewonnen, maar krijgt wel alles wat zijn hartje begeert).}) Qc7 9. O-O  {Het staat nu gelijk. Zwart heeft zijn doel bereikt. Mits hij correct voortzet. Zien jullie de beste zet voor Zwart? Een interessante zet voor Wit was hier 9. c4. Ik dacht erover na, maar als 1600-spelertje tegen een 1900-gigant klamp ik me vast aan het fundamentele schaakregeltje: minimaal 1 pion op de 4e rij, maximaal 2. Ik heb er al 3, dus om nou een 4e pion naar de 4e rij te schuiven leek me vragen om moeilijkheden (een "over extended" centrum). Maar de pion op c4 stopt wel de uitbraak met ...b5.} Be7 {Zwart mist hier het sterke 9... b5.} 10. Qe1 {Ik breng de Dame richting een aanvallend veld op de Koningsvleugel. Wit mist hier opnieuw het sterke 10. c4.} O-O {Zwart mist hier opnieuw het sterke 9... b5.} 11. Nc3 {Wit mist hier opnieuw het sterke 10. c4. Ik wist eerlijk gezegd niet goed meer wat te doen en besloot mijn "buitenspel" Paard weer terug te halen. In de na-analyse vond mijn tegenstander dit een begrijpelijke zet. Maar dit Paard dekt wel het veld c5, en met 10. c4 kon ik het Paard handhaven op a4 (ik voorkom dan 11... b5). En tegelijkertijd win ik dan een ware zee aan ruimte.} exd4 {Misschien 11... a5, met de bedoeling ...a4.} 12. Nxd4 Re8 {Waarom niet het door mij gevreesde maar toch toegelaten 12... Pc5? Haalt in ieder geval het Loperpaar op.} 13. Nf5 {Een aanvallende zet, maar te opportunistisch. Hier begint het bergafwaarts te gaan voor Wit , mede dankzij het goede weloverwogen spel van Zwart). Na een later ...Pc5 staat het Witte Paard nogal hopeloos op f5.} Bf8 {Deze zet haalt alle angels uit de misplaatste Witte aanval. Hoe nu verder?} 14. Qg3 {Misschien 14. Dh4. Laten we eens kijken:} (14. Qh4 Qd8 15. Qg5 Kh8 16. Be3 h6 17. Qh4 Nb6 18. Bd4 Bxf5 19. exf5 d5 20. g4 c5 21. Bxf6 Qxf6 22. Qxf6 gxf6 23. Bb5 Red8 24. Be2 d4 25. Ne4 Nd5 26. c4 Ne3 27. Rf3 Nxg4 28. Rh3 Ne3 29. Kh1 Nxf5 30. Rg1 {en Zwart staat beter, maar Wit kan overeind blijven. Een variant die achter het bord volkomen buiten mijn netvlies viel.}) Kh8 {Te makkelijk voor Wit. Misschien 14... Pc5.} 15. Rae1 Nc5 16. e5  $6 {Niet diep genoeg gecalculeerd. Ik zag allerlei fouten die Zwart kon maken, maar die hij niet hoefde te maken. Misschien werkt dit tegen spelers van mijn eigen niveau. Het werkt niet tegen spelers van het niveau van mijn tegenstander. Hoewel deze in de na-analyse aangaf dat hij 16. e5 een gevaarlijke zet vond. Misschien 16. Pd4, met mogelijk gelijkspel. Mijn Paard kon maar beter zo snel als mogelijk was wegspringen van f5. Maar voor de liefhebbers: wat dreigt Wit en hoe komt Zwart boven?} Nxd3 17. Qxd3 dxe5 18. fxe5 Ng4  $6 {Zwart tast mis. Ik had "gecalculeerd" dat de Zwarte Toren niet op e5 kon slaan, vanwege de penning met 19. Le4. Dit klopt helaas niet. Terwijl Zwart aan zet was begon ik al te twijfelen, maar dacht er toch nog uit te komen. Opnieuw niet precies genoeg gecalculeerd. Ziet u het wel? Zwart kan wel degelijk slaan op e5. Kijk maar:} (18...Rxe5 19. Bf4 Qb6+ {ai, ai, ai, ai..... Ik heb de laatste partijen zoveel geblunderd en was vast berade om voor iedere zet een "blunder check" te doen: kan hij schaak geven, heb ik een ongedekt stuk, kan hij een dubbelaanval uitvoeren? Maar een soortgelijk Dameschaak zag ik een partij hiervoor in de externe competitie ook al over het hoofd, en zie ik een paar zetten hierna alweer over het hoofd (zij het dat het steaks minder funest is). Dit is dus mijn blinde vlek...} 20. Ne3 Re8 21. Bg5 Ng4 22. Rxf7 Be6 23. Rff1 Ne5 {en Zwart staat zo goed als gewonnen.}) 19. Nd6 {Wit pakt zijn laatste kans op gelijkspel.} Bxd6 20. exd6 Qb6+ {Weer die schaakzet die ik zo vaak over het hoofd zie. Maar ik heb nu een weerwoord.} 21. Kh1 {Speelbaar, maar te overwegen was 21. Le3. Ik dacht lang na over die zet, maar zag het niet. Zien jullie het wel? Kijk maar:} (21. Be3  $1 Nxe3 (21...Rxe3 22. Na4 Qd8 23. Rxe3 Nxe3 24. Qxe3 Be6 25. Rd1) 22. Na4 Qa5 23. Rxe3 Be6 24. Qd4) Rxe1 {Maar vooral niet:} (21...Nf2+ 22. Rxf2 Rxe1+ 23. Bxe1 {en Wit wint.}) 22. Bxe1 Be6 23. Na4  $6 {Wit staat nog steeds goed na 23. Lg3. Bijvoorbeeld:} (23. Bg3 Qe3 24. Ne4 Rd8 25. Bf4 Qxd3 26. cxd3 b6 27. h3 Nh6 28. Kh2 Nf5 29. g4 Nd4 30. Be5 c5 31. Bxd4 cxd4 32. Kg3) Qe3 24. Qxe3 {Zonder nadenken gespeeld. Maar ook achteraf vind ik niets beters. Het punt is dat ik graag wel eerst wil nadenken voordat ik speel. Ik verlies de laatste tijd te vaak door oppervlakkige impuslzetten.} (24. Qd2 Rd8 25. Qa5) Nxe3 25. Rf2 {Lijkt een normaalzet. Maar mijn beste kans was wellicht de moeilijk te vinden zet 25. Tf3. Kijk maar:} (25. Rf3 Nxc2 26. Bf2 b6 27. Rc3 Nb4 28. a3 Nd5 29. Rxc6) Rd8 {Zwart mist hier 25... b6.} 26. Re2 {De beste zet was 26. Pc5, met gelijkspel. In de na-analyse gaf mijn tegenstander al aan dat de tekstzet 26. Te2 een rare zet was voor Wit. Hij heeft gelijk. Ik miscalculeerde opnieuw. Ik begon richting tijdnood te kruipen en meende dat ik hier een verdediging had. Na 26... Pc4 heb ik 27. Lg3 Pxd6 28. Td2 en Zwart veliest een stuk. Ten onrechte dacht ik dat ik ongeveer hetzelfde had na 26... Pg4, maar dan met de Loper de andere kant op: 27. Lb4. Maar ik zag te laat dat die zet faalt na 27... b6.} Nf5  $1 27. Nc5 {Nu pas zag ik dat 27. Lb4 faalt op 27... b6.} Rxd6 28. Nxb7 {Extreem lang over nagedacht. Zart heeft hierna 28... Td1. Maar als ik niet sla op b7 sta ik zonder compenstatie een pion achter en heb ik geen sterk veld voor mijn Paard op c5. Ik zat dus te bedenken of ik nog iets kon doen na 28...Td1. Vanaf hier speel ik de rest van de partij a tempo. Daarom geef ik alleen nog wat commentaar op de kritieke momenten.} Rd1 29. c3 {Noodzakelijk, anders speelt Zwart 29... Pd4 en nadat mijn Toren wegspeelt 30... Pc2, en ik verlies mijn Loper op e1.} h6 30. a3  $6 {In de na-analyse gaf mijn tegenstander aan dat ik hier beter 30. b3 kon spelen, om zijn Loper uit c4 te houden en na c3-c4 ook uit d5.} Bd5 {Wint een pion.} 31. Kg1 Nh4 32. g3 {Ik wil nu een eindspel in zien te gaan met ongelijke Lopers. Metde hoop dat de zwartveldige g-pion de overmacht van 3 tegen 1 op de Koningsvleugel kan tegenhouden, met behulp van mijn Loper en Koning.} Nf3+ 33. Kf2 Nxh2 34. Nc5 Ng4+ 35. Kg1 f5 36. b3 Kg8 {In de na-analyse wees Iwan Bonoo op  36... Lf3. Bijvoorbeeld:} (36...Bf3 37. Re8+ Kh7 38. Kf1 Ra1 39. Nd3 (39. Re7 Ra2 {en Zwart wint verschrikkelijk.}) Rxa3 40. Re7 Rxb3 41. Rxa7 Bd5) 37. Kf1 Kf7 38. Rd2 Rxd2 39. Bxd2 Nf6 40. c4 Be4 41. Kf2 Bc2 42. Ke3 g5 43. Kd4 {Al vluggerend een fout plan. Mijn Koning mag niet zo ver naar voren. Kijk maar wat er nu gebeurt.} Ne4 44. Nxe4 Bxe4 45. c5 Kg6 46. Ke5  $4 {Verliezend.} h5  $4 {Nu is het remise. Winnend was:} (46...Kh5 {en Zwart wint.}) (46...Kh5 47. Be1 Kg4 48. Kd4 h5 49. b4 h4 50. gxh4 gxh4 51. Bf2 h3 52. Bg1 Kg3 53. Ke5 Kg2 54. Be3 h2 55. Bf4 h1=Q) 47. Be1 Bc2 48. b4 Ba4 49. Bf2 Bb5 50. Be1 Ba4 {Zwart biedt remise aan. Mijn Loper blijft nu heen en weer lopen tussen e1 en f2. Mijn tegenstander zei na afloop: "50 zetten, we zijn net grootmeesters". En Gerie, nogmaals gecondoleerd met het overlijden van Theo. Heel veel sterkte, ook namens de leden en het bestuur van Oosten-Toren.} 1/2-1/2

Reactie toevoegen

dec